نگاهی به جهان داستانی صمد بهرنگی- بخش دوم

این نوشته ها را، با کمال فروتنی تقدیم می کنم به "محمد لکی"، دوستی که چون من ترک زبان است و متاسفانه در این روزها که عصر ارتباطاتش می خوانند کوچک ترین خبری از او ندارم.

سید حسن کاظم زاده

صمد بهرنگی، زندگی و آثار

زندگی

       صمد بهرنگی، دوم تیرماه سال 13 در تبریز به دنیا آمد و پس از تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در سال 1334 وارد دانشسرای مقدماتی تبریز شد و از مهرماه سال 1336 به عنوان معلم، تدریس خود را در مدارس آغاز نمود.

او همچنین در سال 1337در دوره شبانه دانشکده ادبیات تبریز پذیرفته شد و در سال 1341 در رشته زبان و ادبیات انگلیسی فارغ التحصیل شد.

بهرنگی در سال 1339 نخستین داستانش را با عنوان "عادت" منتشر نمود و پس از آن آثار داستانی و پژوهشی مختلفی را به نگارش درآورد که تعدادی از آنها در زمان حیاتش منتشر شدند.

بهرنگی در حالی که هنوز جوان بود و به سی سالگی نرسیده بود، در شهریور ماه سال  1347 به طرز مشکوکی در رودخانه ی  ارس غرق شد.

آن چه که او را در ذهن و زبان مردم زنده نگاه داشته است تنها قصه هایش نیست بلکه او جزء معدود نویسندگانی بود که زیستی شگفت انگیز و انسانی داشت و این مشی و منش او بود که بیش از داستان ها و آثارش نام او را در میان مردم او در زنده نگاه داشته است.

چگونه می توان مرگ مردی را باور کرد که با حقوق ناچیز معلمی خود برای دانش آموزان کتاب می خرید تا آنها را به مطالعه تشویق کند. چه می توان صمد را مرده پنداشت مردی که هر روز برای دانش آموزان کلاسش غذا تهیه می کرد و با آنها بر سر یک سفره می نشست. چگونه مردی که صندلی خود را در مینی بوس به کودکان مدرسه ای می داد و خود سرپا می استاد را مرده بدانیم. کسانی که او را دیده بودند بیش از داستانهایش شیفته خود او و شیدای نگاه زیبای او به زندگی بودند. او کمونیستی بی ادعا بود که سوسیالیسم را تنها تبلیغ نمی کرد بلکه سوسیالیسم را زندگی می کرد و تمام عرصه زندگی برای او عرصه ی مبارزه بود. صمد گرچه سلاح به دست نگرفت اما چریک زندگی بود و وجودش شاید بیش از هزار چریک مسلح ارزش داشت.

آثار صمد بهرنگی را می توان به سه بخش تقسیم نمود:

1. ادبیات داستانی

عمده شهرت صمد بهرنگی و محبوبیت وی به دلیل داستانهایی است که توسط وی خلق یا بازآفرینی شده است. این داستانها عبارتند از: پیرزن و جوجه طلایی اش، یک هلو هزار هلو، بیست و چهارساعت در خواب و بیداری، کوراغلو و کچل حمزه،  تلخون، کلاغ ها، عروسکها و آدم ها، ماهی سیاه کوچولو.

2. ترجمه ها

بهرنگی برخی آثار ترکی و آذری را به فارسی و چند مجموعه از اشعار پارسی سرایان معاصر را نیز به زبان آذری ترجمه نموده و تلاش کرده تا با ترجمه ی این آثار دریچه ای جدید بر روی پارسی زبانان و ترک زبانان کشورمان بگشاید و عناصر موثر این دو فرهنگ را با یکدیگر درآمیزد.

آثار ترجمه ای بهرنگی عبارتند از: ما الاغ ها، دفتر اشعار معاصر از چند شاعر فارسی زبان، خرابکار، کلاغ سیاهه و.

3. آثار آموزشی و پژوهشی

صمد بهرنگی با توجه به دوران کوتاه معلمی اش که با مرگ به پایان رسید، نیاز هایی را که به عنوان یک معلم در مدارس و جامعه با آنها مواجه می شد، در قالب آثار پژوهشی مورد بررسی و ارزیابی قرار می داد که برخی از آنها عبارتند از: کندوکاو در مسایل تربیتی ایران، الفبای فارسی برای کودکان آذربایجان، مجموعه مقاله ها، فولکلور و شعر، افسانه های آذربایجان(دو مجلد)، مثلها و چیستانها، پاره پارچه، مثلها و چیستانها، آذربایجان در جنبش مشروطه، انشاء و نامه نگاری برای کلاسهای 2و3 دبستان و.

ادامه دارد.